art historian, curator, cultural worker based in Vienna
Beyond Boundaries:
Dvojezični blog za premošćivanje jaza između zapadnoevropske i istočnoevropske autsajderske umetnosti
Beyond Boundaries:
Bilingual blog for Bridging the Gap Between Western and Eastern European Outsider Art
-
Šta je autsajderska umetnost i šta sve može biti?
-
Zašto smatram da je važno postojanje bloga o različitim aktivnostima autsajderske scene zapadne i istočne evrope?
-
Šta možete očekivati na blogu?
-
What is outsider art and what can it be?
-
Why do I think it's important to have a blog about the various activities of the outsider scene in Western and Eastern Europe?
-
What can you expect on the blog?
Interesovanje za stvaralaštvo Drugih, odnosno ljudi sa društveno-socijalne margine verovatno je oduvek privlačilo pažnju i budilo znatiželju. Margina se različito definiše u odnosu na poziciju sa koje se posmatra, ali ono što je zajedničko jeste nenamerno ili namerno odbijanje društvenih normi skupine kojoj pripada. Pripadnici uže marginalne grupe određeni su (negativnim) identitetskim kategorijama,
prostorom u kom žive, socio-ekonomskim (ne)mogućnostima, i kao takvi su stigmatizirani i van vidokruga "normalnog" građanina/čoveka.
U kontekstu kulture i umetnosti imamo identičnu situaciju. Ono što ne spada u domen oficijelnih i institucionalnih umetničkih tokova može se nazvati marginalnom umetnošću. Međutim, može se takođe nazvati i underground-om, nezavisnom umetnošću ili umetnošću iz Istočne Evrope (o ovome ću pisati opširnije u zasebnom članku). Videćemo dalje kroz tekst da terminološke odrednice predstavljaju jednostavniji problem ove kontroverzne umetničke tendencije, dok su etički, estetski i kuturno-umetnički aspekti i njihove interpretacije kroz vreme mnogo kompleksniji.
Marginalna umetnost o kojoj bih želela da pišem je ona koja se dovodi u vezu sa autsajderskom umetnošću, odnosno art brut-om, umetničkim "pravcem" koji je osmislio i imenovao francuski slikar Žan Dibife (Jean Dubuffet) nakon Drugog svetskog rata (tačnije 1946), i koji obuhvata stvaralaštvo dece, psihijatrijskih pacijenata, zatvorenika i drugih aktera sa društvene margine. Iako na prvi pogled može delovati da je autsajderska umetnost hermetična i izolovana, veoma je važno razmeti je u širem umetničkm kontekstu u kome nastaje, razvija se i vremenom tranformiše.